Το ταφικό έθιμο των Ποντίων και η Κυριακή του θωμά

Τα ομηρικά έπη αναφέρουν πολλές λεπτομέρειες για ταφές και ταφικά έθιμα, που συνδέονται με τους πρώτους ιστορικούς χρόνους: θρήνους πριν από την καύση του νεκρού, πλύσιμο των οστών και εναπόθεση τους σε αγγείο, ίδρυση τύμβου πάνω από τον τάφο, τέλεση επιτάφιων αγώνων και προσφορά γευμάτων.
Στους τάφους των νεκρών οι συγγενείς άφηναν προσφορές σε τακτά χρονικά διαστήματα. «Στην ταφή του Διονυσίου από τον Κολλυτό υπήρχε ένας λάκκος προσφορών ο οποίος περιείχε περί τα 100 αγγεία, ενώ περισσότερες από 80 χάλκινες αιχμές βελών, η σημασία των οποίων παραμένει ασαφής. Οι προσφορές χρονολογούνται στην εποχή του θανάτου του Διονυσίου, περίπου μεταξύ του 345 και του 338 π.Χ»
Στην νεότερη ιστορία το ταφικό έθιμο το διέσωσαν και το φέρανε οι Πόντιοι μαζί τους από την χαμένη πατρίδα. Έθιμο με τις αρχαιοελληνικές ρίζες και συνδεδεμένο άρρηκτα με την ποντιακή παράδοση.

Στην ευρύτερη περιοχή κυρίως της Τραπεζούντος του Πόντου, την Κυριακή του Θωμά διοργανώνονταν στα κοιμητήρια των χωριών και των κωμοπόλεων γεύμα προς τιμή των νεκρών.
Την Κυριακή του Θωμά όλοι οι κάτοικοι των ελληνικών κοινοτήτων φρόντιζαν να είναι παρόντες στο γεύμα προς τιμή των νεκρών.
Συγκεντρώνονταν στο νεκροταφείο όπου τελούσαν τρισάγιο και στη συνέχεια άπλωναν τραπεζομάνδηλα πάνω στους τάφους με ποικίλα εδέσματα ενώ ακολουθούσε τραγούδι και χορός κάτω από τους ήχους της ποντιακής λίρας.
Πίστευαν ότι οι ψυχές των νεκρών ανεβαίνουν στον επίγειο κόσμο από τον Άδη την ημέρα της Ανάστασης για να παραμείνουν έως την ημέρα του Αγίου Πνεύματος.

΄΄Σήμερα΄΄ την Κυριακή του Θωμά η παράδοση μας θέλει να την περνάμε μαζί με τους χαμένους φίλους, συγγενείς και συνανθρώπους μας, να παρευρισκόμαστε εκείνη μέρα στους τάφους των ανθρώπων που αγαπάμε.
Το έθιμο σημαίνει τιμή στην μνήμη των νεκρών δικών μας ανθρώπων, στη μνήμη των προγόνων μας. Ήθελα να πω ότι στον Πόντο την ημέρα αυτή όπως επίσης και την ημέρα του Αγίου Πνεύματος σε κάποιες άλλες περιοχές με συμμετοχή όλων των κατοίκων των οικισμών και των πόλεων επισκέπτονταν τα μνήματα όπου πολλές φορές έπαιζαν και λύρα, τραγουδούσαν, δηλαδή ήταν μια μέρα χαράς, αντάλλασαν ευχές και με αφορμή το Πάσχα, αλλά γενικότερα θα έλεγα. Πιστεύουν εξάλλου οι Πόντιοι ότι με το αναφέρεις ένα νεκρό είναι σα να τον ζωντανεύεις. Έτσι λοιπόν είναι μία προσπάθεια να ξαναζήσεις με ένα δικό σου άνθρωπο.